We leven in een innovatieve en creatieve wereld. De wereld om ons heen verandert snel. De Innovatieve Meesters van Elferink & Kortier Advocaten houden de ontwikkelingen op onze vakgebieden voor u bij in deze databank.
Een logo bewerken als grap of als kritische noot. Mag dat?
Veel organisaties maken gebruik van een logo voor herkenning in de markt. Denk bijvoorbeeld aan Nike met haar bekende ‘swoosh’-logo. Of aan Thuisbezorgd, Waarbij u ongetwijfeld gelijk aan het fel oranje logo moest denken.
In een kwestie die laatst voor de rechter kwam, had ee gezin het logo van hun zwemvereniging zonder toestemming bewerkt en gemaild naar leden van de zwemvereniging. Dat kon weliswaar humoristisch óf als kritische noot bedoeld zijn, maar de zwemvereniging kon er in ieder geval niet om lachen. Maar hoe zit dat eigenlijk juridisch? Is het gebruiken of aanpassen van een logo eigenlijk zo maar toegestaan? Deze vraag stond centraal in onderstaande uitspraak. Alvorens ik de uitspraak bespreek vermeld ik kort iets over de beschermingsomvang van een logo.
Bescherming van een logo
Een logo kan zowel merkenrechtelijk als auteursrechtelijk beschermd zijn. In deze kwestie speelde alleen het auteursrecht. Voor auteursrechtelijke bescherming geldt de zogeheten ‘originaliteitstoets’. Deze toets houdt in dat sprake moet zijn van een eigen oorspronkelijk karakter en een persoonlijk stempel van de maker. Met een eigen oorspronkelijk karakter wordt bedoeld dat het logo niet ontleend mag zijn aan een ander logo. Het persoonlijk stempel van de maker houdt in dat de auteur eigen vrije en creatieve keuzes heeft gemaakt (er is sprake geweest van scheppende menselijke arbeid). Uiteindelijk is het altijd de rechter die achteraf pas kan vaststellen of op een logo auteursrecht rust.
Enkel de auteursrechthebbende is in principe bevoegd om het auteursrechtelijk beschermde logo te gebruiken. Daarnaast staat in de auteurswet een artikel waarin staat dat ook een bewerking van een auteursrechtelijk beschermd werk, een uitsluitend aan de auteursrechthebbende voorbehouden handeling kan zijn. Dat betekent dat u ook niet zomaar een auteursrechtelijk beschermd werk mag aanpassen.
Wat was er aan de hand?
De zwemvereniging Blue Marlins gebruikt onderstaand logo.
Het gezin heeft in een e-mail kritiek geuit op het bestuur van Blue Marlins en daarbij het logo opgenomen en bewerkt tot de volgende afbeeldingen:
Standpunten Partijen
Blue Marlins is van mening dat haar logo auteursrechtelijke bescherming geniet en dat het gezin door het overnemen en bewerken van het logo inbreuk maakt op haar auteursrecht. Het betreft dan een bewerking van haar auteursrechtelijk beschermde logo en óók dat is een aan Blue Marins voorbehouden Marlins. Dat mag het gezin dus niet zonder haar toestemming doen. Het gezin betwist dat het logo auteursrechtelijk beschermd zou zijn en dus ook dat zij er inbreuk op zou maken met haar bewerkingen
Beslissing rechter
De rechter oordeelt dat het logo wel degelijk origineel en auteursrechtelijk beschermd is en legt daaraan de volgende elementen van het logo ten grondslag:
- de afbeelding van de vis (een blauwe marlijn);
- de letters "BLUE MARLINS" en "SWIM TEAM" en de wijze waarop deze zijn weergegeven (in hoofdletters, de positie van de woorden BLUE MARLINS (groot en in het midden over de staart) en SWIM TEAM (klein en onder de staart);
- de specifieke kleurstelling van de elementen in het logo (verschillende blauwtinten, zwart en wit).
De rechter oordeelt dat het gezin inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van Blue Marlins nu het gezin het logo heeft gebruikt en bewerkt zonder toestemming. De bewerking is daarmee een ontoelaatbare verveelvoudiging. Het gezin heeft namelijk onder meer het originele logo zwart-wit gemaakt en aangevuld met een tekst (“ETHICAL BLUE MARLINS”).
Kritisch zijn we allemaal wel eens, maar als u bij het uiten van die kritiek auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruikt, kan het maar zo zijn dat de rechter daar weer een ‘kritisch’ oordeel over velt.
Benieuwd of uw logo ook voor juridische bescherming in aanmerking komt? Of wordt uw logo wel eens door derden gebruikt? Elferink & Kortier Advocaten adviseert en behandelt regelmatig kwesties omtrent het auteursrecht en het merkenrecht en staat u hierin graag bij. U kunt gerust contact opnemen met een van onze medewerkers.
Lees de uitspraak hier.
