Is de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet Vifo) op u van toepassing?

Ruim een jaar geleden – op 1 juni 2023 – is de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (Wet Vifo) in werking getreden. Met deze wet wordt er een veiligheidstoets geïntroduceerd voor investeringen, fusies en overnames die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid. Inmiddels komt ook de eerste rechtspraak over de Wet Vifo. Zo is niet altijd duidelijk of een organisatie onder de wet valt. Recentelijk werd door de rechtbank geoordeeld dat het meldingstraject niet gebruikt mag worden om vast te stellen óf er een meldingsplicht geldt.

Wet Vifo

Allereerst over de wet; de Wet Vifo introduceert een screeningsmechanisme voor investeringen, fusies en overnames die een risico vormen voor de nationale veiligheid. De wet is van toepassing op ondernemingen die actief zijn op het gebied van sensitieve technologie.

Om welke bedrijven gaat het dan? Ten eerste ziet de wet op bedrijven die vitale processen uitvoeren. Sommige processen zijn zo belangrijk voor de Nederlandse samenleving dat dit in geval van uitval of verstoring een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. Bent u een vitale aanbieder in de sectoren warmtetransport, havengebied, bankwezen, kernenergie, luchtvervoer en grondafhandeling, infrastructuur voor de financiële markten, winbare energie en gasopslag? Dan is de Wet Vifo (waarschijnlijk) op u van toepassing.

Daarnaast vallen aanbieders van sensitieve technologie onder de wet. Denk aan dual-use goederen, militaire goederen en andere technologieën (fotonica, quantum, halfgeleiders en high assurance producten) die door de minister zijn aangewezen.

Ook beheerders van bedrijfscampussen kunnen onder het toepassingsbereik vallen. Een bedrijfscampus is een terrein waar meerdere ondernemingen actief zijn, en waar op een publiek-private wijze wordt samengewerkt aan (sensitieve) technologieën die van economische en strategisch belang zijn voor Nederland. Om vast te stellen of uw onderneming daadwerkelijk een bedrijfscampus beheert, moet er voldaan zijn aan de volgende drie elementen:

-De bedrijfscampus omvat een afgebakend terrein met een verzameling van doelondernemingen
-De bedrijven op de campus werken samen met overheden of maatschappelijke organisaties via een publiek-private samenwerking
-De samenwerking richt zich op technologieën en toepassingen die van economische en strategisch belang zijn voor Nederland. Denk aan sensitieve technologieën en toepassingen zoals goederen die ook aan onderworpen zijn aan exportrestricties, of specifieke goederen op het gebied van kwantumtechnologie, fotonica, halfgeleidertechnologie en high assurance technologie. Voor meer informatie over deze sensitieve technologieën verwijzen wij u naar het Besluit toepassingsbereik sensitieve technologie. In een rapport over campusbeheerders en de Wet Vifo wordt een kader geïllustreerd om vast te stellen welke bedrijfscampussen onder de reikwijdte van de Wet Vifo vallen. Het toepassingsbereik van de wet hangt af van de beheerstaken van de campusbeheerder, waarin de veiligheidsrisico’s ontstaan. Andere eigenschappen zoals rechtsvorm, kernmerken van het terrein of aantal ondernemingen, zijn dan weer niet bepalend voor de vraag of de wet van toepassing is.

Voor onderwijsinstellingen zoals universiteiten kan de Wet Vifo dus ook van toepassing op zijn, met name in situaties waarin zij betrokken zijn bij verwervingsactiviteiten die betrekking hebben op ondernemingen die actief zijn op het gebied van sensitieve technologie.

Toetsing van verwervingsactiviteiten

In het geval dat er investeringen, fusies of overnames in de zojuist genoemde ondernemingen plaatsvinden, kunnen zich risico’s in de sfeer van de nationale veiligheid voordoen. Zulke verwervingstransacties worden daarom per 1 juni 2023 ter goedkeuring voorgelegd aan de toezichthoudende autoriteit Bureau Toetsing en Investeringen (hierna: “BTI”). Het BTI kan besluiten dat er ofwel geen toetsingsbesluit vereist is en dat de verwervingsactiviteit uitgevoerd kan worden, ofwel dat de meldingsplichtige een aanvraag moet doen voor een toetsingsbesluit, omdat de verwervingsactiviteit kan leiden tot een risico voor de nationale veiligheid.

Beschermen van belangen

Het doel van de wet is om regels vast te leggen waarmee de risico’s voor de nationale veiligheid, als gevolg van wervingsactiviteiten zoals fusies en investeringen, beheerst kunnen worden. De Wet Vifo beoogt verschillende belangen te beschermen. Naast het nationaal veiligheidsbelang, spelen ook ondernemingsbelangen een rol. Denk aan uw intellectueel eigendom of uw marktleiderspositie binnen een kennisintensieve sector.

Toepassingsbereik

Het toepassingsbereik van de Wet Vifo levert in de praktijk echter nog vragen op. In een recent verschenen zaak stuitte het BTI op informatie in het publieke domein dat een bedrijf een transactie had uitgevoerd waarvan het BTI dacht dat deze informatie zou kunnen leiden tot problemen in de nationale veiligheid. Het bedrijf in kwestie is gespecialiseerd in micro-optische producten zoals lenzen en lasers. Het BTI had het bedrijf opgedragen om een melding in te dienen over de transactie, in het kader van de meldingsplicht uit de Wet Vifo. Het bedrijf kon zich hier niet in vinden; de desbetreffende transactie voldeed volgens het bedrijf namelijk niet aan het controlewijziging-criterium uit de Wet Vifo. Om die reden hoefde er volgens haar niet worden voldaan aan de meldingsplicht. De rechtbank Rotterdam oordeelde dat het BTI het meldingstraject van de Wet Vifo niet mag gebruiken om vast te stellen óf er een meldingsplicht geldt. Naar het oordeel van de rechter was het BTI niet bevoegd om een melding te gelasten.

Ons kantoor werkt onder meer voor innovatieve bedrijven en onderwijs- en onderzoeksinstellingen. In sommige gevallen vallen zij onder de Wet Vifo. Twijfelt u of u daar onder valt, neem dan contact met ons op.

Meer weten over dit onderwerp of een andere vraag?

meer over Mirjam Elferink mail Mirjam Elferink